Infekcje skóry i tkanek miękkich najczęściej powstają w miejscach urazu lub w obszarach uprzednio zmienionych chorobowo. Rokowanie zależy od wielu czynników między innymi od rodzaju urazu, czasu jego trwania, rozległości uszkodzenia skóry (wrota infekcji), obecności obcego materiału, stanu układu odpornościowego ustroju gospodarza.

Wywiad

Zagadnienia, na które należy zwrócić szczególną uwagę przy zbieraniu wywiadu od pacjenta z infekcją tkanek miękkich, obejmują lokalizację zmiany chorobowej, początek jej wystąpienia, dane dotyczące przebytego urazu lub zabiegu chirurgicznego, objawy towarzyszące (ból głowy, gorączka, dreszcze, bóle mięśniowe, wzmożone napięcie mięśni), uprzednio stosowane leczenie, infekcje tężcem, schorzenia towarzyszące (cukrzyca, AIDS, schorzenia naczyń obwodowych, wenektomia, przeszczepy naczyń wieńcowych, rak, schorzenia zapalne jelit, stosowanie kortykosteroidów lub leków cytotoksycznych), wywiad dotyczący nadużywania alkoholu lub leków dożylnych, alergie (schorzenia alergiczne mogą ograniczać dobór antybiotyków lub innych leków).

Badanie fizykalne

Stan ogólny. Zwrócić uwagę, czy pacjent nie znajduje się pod wpływem środków toksycznych, oraz ocenić stan psychiczny.
Ocena czynności życiowych. Gorączka, tachykardia, przyśpieszony oddech, ortostatyczne zmiany ciśnienia wskazują na uogólniony charakter schorzenia.
Skóra. Badając skórę należy zwrócić uwagę na ewentualne występowanie zmian rumieniowych, tkliwości, wzmożonego ucieplenia skóry lub obrzęku, jak również miejsc, w których doszło do przerwania ciągłości skóry (grzybica stóp – nadżerki, rany, owrzodzenia). Obecność na skórze czerwonych smug wskazuje na zapalenie naczyń chłonnych (lymphangitis). Objaw chełbotania oznacza możliwość tworzenia się ropni, podczas gdy trzeszczenia (crepitatio) są objawem infekcji tkanek głębszych z towarzyszącym wytwarzaniem gazu. Należy określić rodzaj występującej wydzieliny (ilość, wygląd, zapach).
Głowa, oczy, uszy, nos i gardło. Zwrócić uwagę na występowanie zaczerwienienia, obrzęku lub tkliwości skóry twarzy, jak również ocenić gałki oczne i oczodoły. Dalsze badanie obejmuje ocenę stanu nerwów czaszkowych (ograniczenie ruchomości gałek ocznych może być wywołane stanem zapalnym tkanek oczodołu). Należy stwierdzić lub wykluczyć zapalenie ucha środkowego, infekcję zatok, okołozębowe ogniska zapalne, infekcję w obrębie jamy ustnej lub gardła. Wymienione stany mogą być źródłem infekcji rozprzestrzeniającej się do skóry.
Szyja. Sprawdzić, czy nie ma obrzęku, adenopatii lub objawów oponowych.
Serce. Osłuchać pod kątem szmerów (schorzenia zastawek lub zapalenie wsierdzia – endocarditis); patrz podrozdział 9.3.
Odbyt. W badaniu uwzględnić ewentualne występowanie rumienia, pęknięć lub rozpadlin odbytu, tkliwości (wymienione objawy mogą sugerować tworzenie się ropni okołoodbytniczych lub kulszowoodbytniczych).
Kończyny. Ocenić stan nerwów i naczyń (szczególnie ważne w przypadku urazu lub podejrzenia infekcji o głębszej lokalizacji). Zanokcica (paronyhia) jest infekcją obejmującą wały paznokciowe.

Badania diagnostyczne

Pełna morfologia krwi. W przebiegu infekcji skóry lub tkanek miękkich wynik badania ma niewielkie znaczenie; czasem obserwuje się zwiększoną liczbę leukocytów z przesunięciem w rozmazie w lewą stronę.
Posiew krwi. Wskazany w przypadku ogólnoustrojowego rozprzestrzeniania się infekcji.
Barwienie metodą Grama. Metoda diagnostyczna przydatna do badania wydzieliny.
Posiewy mikrobiologiczne materiału ropnego. Wykonywanie posiewów treści ropnej nie jest zasadniczo konieczne w przypadkach zapalenia mieszków włosowych lub ropni skóry z wyjątkiem stanów o ostrym przebiegu oraz stanów obniżenia odporności. U pacjentów z cukrzycą lub obniżoną odpornością należy rozważyć wykonanie posiewów w kierunku bakterii tlenowych i beztlenowych.
Biopsja igłowa. Znaczenie diagnostyczne badania materiału uzyskanego na drodze aspiracji igłowej z pogranicza zmiany chorobowej jest niewielkie. W przypadku wątpliwości co do istnienia ropnia aspiracji materiału należy dokonać w obszarze całej zmiany.
Miano antystreptolizyny O. Badanie to może być pomocne w rozpoznawaniu infekcji paciorkowcowej.
Badanie w świetle lampy Wooda. Metoda ta jest pomocna w rozpoznawaniu łupieżu rumieniowego (erythrasma, infekcja wywoływana przez drobno-ustrój Corynebacterium minutissimum) oraz infekcji grzybiczych.
Badania radiologiczne. Przydatne w przypadku infekcji wywołanych przez drobnoustroje wytwarzające gaz, w zapaleniu szpiku kostnego oraz przy podejrzeniu obecności ciała obcego. Wskazane również w przypadku złamań oraz nieprawidłowości w zakresie przestrzeni stawowych (np. rany gryzione). Wykonanie tomografii komputerowej zaleca się u pacjentów z podejrzeniem infekcji oczodołów.